Zbieranie lub przetwarzanie odpadów bez wymaganego zezwolenia, zgodnie z art. 194 ust. 4 ustawy o odpadach może skutkować nałożeniem na podmiot administracyjnej kary pieniężnej od 10.000 zł do maksymalnie 1.000.000 zł.
Skąd taki zmiany
Liczne pożary składowisk, nielegalne gromadzenie odpadów na tzw. dzikich wysypiskach, a także inne problemy z zagospodarowaniem odpadów przyczyniły się do przyspieszenia prac legislacyjnych w zakresie zmiany ustawy o odpadach. Skutkiem tych działań było uchwalenie dwóch ustaw zmieniających zapisy w Prawie ochrony środowiska i ustawie o odpadach oraz niektórych innych aktach prawnych. Obie zostały ogłoszone w sierpniu 2018 roku i przyniosły wiele zmian w dotychczas obowiązującym systemie.
Nadrzędnym celem wprowadzonych zapisów jest ograniczenie nieprawidłowości w postępowaniu z odpadami poprzez doprecyzowanie przepisów w zakresie ochrony przeciwpożarowej, zaostrzenie warunków, które musi spełnić podmiot chcący zbierać lub przetwarzać odpady, a także wprowadzenie bardziej restrykcyjnych sankcji karnych.
Aby móc łatwiej egzekwować przestrzeganie zarówno już obowiązujących, jak i nowych ustawowych obowiązków, zaktualizowano zapisy dotyczące m.in. administracyjnych kar pieniężnych, które swoją wysokością mają zniechęcić przedsiębiorcę do łamania prawa. Przyczynić się do tego ma również znowelizowana ustawa z 20 lipca 1991 r. o Inspekcji Ochrony Środowiska, która daje inspektorom szeroki wachlarz możliwości przeprowadzania kontroli wśród podmiotów prowadzących działalność gospodarczą, których postępowanie może nasuwać podejrzenia naruszania przepisów.
Jakie kary grożą posiadaczowi odpadów za nieprzestrzeganie prawa
Wymiar kary inspektor ustala na podstawie obliczeń, uwzględniając ilość i właściwości odpadów, zgodnie ze sposobem wskazanym w załączniku nr 6 do ustawy:
K = O × S
gdzie:
K – wysokość administracyjnej kary pieniężnej,
O – domyślna objętość bryły zgromadzonych odpadów [m3] obliczona z uwzględnieniem długości, szerokości i wysokości bryły,
S – stawka za 1 m3 zgromadzonych odpadów, która wynosi:
- dla odpadów niebezpiecznych – 600 zł,
- dla odpadów innych niż niebezpieczne i obojętnych – 300 zł,
- dla odpadów obojętnych, które spełniają wymagania dot. dopuszczenia ich do składowania na składowisku – 100 zł.
Sankcje karne za gospodarowanie odpadami niezgodnie z posiadanym zezwoleniem mieszczą się w takim samym zakresie, jak w przypadku braku zezwolenia, to jest od 10.000 zł do 1.000.000 zł, jednak ich wysokość nalicza się, biorąc pod uwagę takie czynniki jak ilość odpadów, ich właściwości, możliwość wystąpienia zagrożeń środowiska oraz życia i zdrowia ludzi. Ważne dla WIOŚ będą również okoliczności naruszenia prawa.
Jeżeli w wyniku kolejnej kontroli WIOŚ ustali, że podmiot nadal działa bez zezwolenia lub narusza zapisy posiadanej decyzji, wymierzy on karę w wysokości dwukrotności poprzedniego wymiaru kary.
Nowelizacja ustawy nakłada na prowadzących zbieranie i przetwarzanie odpadów, których działalność wymaga uzyskania zezwolenia, obowiązek ustanowienia zabezpieczenia roszczeń na cały okres obowiązywania zezwolenia oraz do czasu, aż uzyska on decyzję o ich zwrocie. W art. 194 ust. 1 pkt 4 ustawy o odpadach przewidziana została administracyjna kara pieniężna w wysokości od 5.000 zł do 1.000.000 zł dla podmiotu, który nie utrzymuje zabezpieczenia lub nie złożył wniosku o zmianę jego formy lub wysokości.
Sankcje dla transportujących odpady
Podmiot świadczący usługę transportu, który nie dostarczy powierzonych mu odpadów do miejsca ich przeznaczenia, wskazanego przez przedsiębiorcę zlecającego lub nie przekaże ich kolejnemu posiadaczowi odpadów, musi liczyć się z możliwością otrzymania administracyjnej kary pieniężnej w wysokości od 1.000 do 10.000 zł.
Nowe przypadki, w których WIOŚ może wstrzymać działalność
Oprócz dotychczasowych przepisów, na podstawie których w wyniku kontroli WIOŚ można wstrzymać działalność posiadacza odpadów (np. jeżeli podmiot nie wysegregował odpadów nadających się do odzysku spośród odpadów przeznaczonych do unieszkodliwienia),doszły nowe przypadki:
- kiedy posiadacz zbiera lub przetwarza odpady i nie posiada zezwolenia na prowadzenie tego rodzaju działalności lub nie przestrzega zapisów wydanych w decyzji;
- kiedy podmiot otrzymał po raz drugi administracyjną karę pieniężną za naruszenia polegające na gospodarowaniu odpadami niezgodnie z posiadanym zezwoleniem,
- kiedy podmiot został dwukrotnie ukarany za prowadzenie działalności bez wymaganej decyzji.
Decyzja wstrzymująca prowadzenie działalności określa termin wstrzymania, który nie może być dłuższy niż jeden rok. W momencie kiedy ustaną naruszenia będące przyczyną wstrzymania, podmiot może zawnioskować do WIOŚ o zgodę na ponowne podjęcie działalności.